9. مشهورترين استادان مجلسى

آن‏گونه كه از سخن مجلسى و گزارش همعصرانش و نيز تصريح برخى از عالمان معاصر مجلسى برمى‏آيد، وى شيفته مطالعه و تحصيل بوده و علوم عقلى و نقلى را نزد استادان متعدد فراگرفته و سپس بررسى و پژوهش در علوم حديث را محور كار خود قرار داده است.

وى در مقدمه كتاب مشهور خود بحارالانوار چنين مى‏نويسد: من در ابتداى جوانى به فراگيرى همه گونه‏هاى دانش عشق مى‏ورزيدم و شيفته به دست آوردن ميوه‏هاى درخت دانش بودم و به فضل خدا به بوستانهاى علم راه يافتم و بر دانشهاى درست و نادرست وقوف پيدا كردم، تا آن‏كه آستينى پربار از ميوه‏هاى گوناگون و دامنى پر از گلهاى رنگارنگ فراهم ساختم، از هر آبشخورى جرعه‏اى سيراب كننده نوشيدم و از هر خرمنى خوشه‏اى بى‏نياز كننده برگرفتم. آن گاه به نتايج و غايات اين دانشها انديشيدم ... و سرانجام به فضل و الهام خدا دانستم كه زلال دانش اگر از چشمه‏سار پاك وحى به دست نيايد، سيراب نمى‏كند و حكمتى كه برخاسته از ناموس دين نباشد، گوارا نيست.(2)
ملا محسن فيض كاشانى عالم علوم عقلى و نقلى و شاگرد و داماد ملاصدرا در اجازه حديثىِ خود به مجلسى، او راجامع علوم عقلى و نقلى مى‏داند و شيخ حر عاملى ـ صاحب كتاب مشهور ...وسائل الشيعه... ـ تصريح مى‏كند كه او انديشه‏هاى خود را در راه فراگيرى همه علوم به ويژه دانش حديث و دانش فقه به كارگرفته است.
مشهورترين و تأثيرگذارترين استاد مجلسى پدر او ـ ملا محمدتقى مجلسى ـ است كه خود علوم گوناگون را از شيخ بهائى و استادان ديگر فراگرفته است.
از استادان علوم عقلى وى آقا حسين خوانسارى فيلسوف بزرگ آن زمان رانام مى‏برند. استاد رياضى وى نيز بايد قطب‏الدين لاهيجى باشد و مجلسى خود تصريح مى‏كند كه رياضى را نزد استاد خوانده است. به نظر مى‏رسد كه مجلسى در نزد ملا محمدصالح مازندرانى شوهر خواهر خود نيز آموزشهايى ديده است.
ديگر كسانى كه از آنها به عنوان استادان مجلسى نام مى‏برند بيشتر، كسانى هستند كه به وى اجازه نقل حديث داده‏اند و دادن اجازه نقل حديث به كسى به معنى شاگردى آن كس نسبت به اجازه دهنده نيست.
از قراين چنين برمى‏آيد كه آموزش مجلسى نزد استادان گوناگون در حدود بيست و پنج سالگى و در زمان حيات پدر پايان يافته و وى در روزگار پدر (پيش از سى سالگى) نيز از شهرت علمى برخوردار بوده است. اما مسلم اين‏كه وى اهل مطالعه، بررسى و پژوهش بوده و حتى از آخرين بررسيها و پژوهشهاى روزگار و دستاوردهاى معاصران بهره مى‏جسته و دانش خود را به روز و به هنگام نگاه مى‏داشته و از حرفهاى تازه زمان خود آگاهى مى‏يافته است. همچنين او با عالمان روزگار خود به طور جدى رفت و آمد داشته و از آنان در حل مشكلات علمى يارى مى‏گرفته است.
مجلسى حتى برخى بخشهاى تورات را به عبرى نزد يكى از پزشكان يهودى يا مسيحى اصفهان خوانده و آن پزشك مورد اعتماد و اطمينان او بوده است.