نسخه هايى از عين الحيات كه امروزه در بازار كتاب عرضه مىشوند، بىاستثنا حاوى شمارى سرسامآور از تحريف، دستكارى و افتادگى در اين كتاباند. در زمانى، يكى از نسخههاى خطى عينالحيات كه معلوم نيست چند نسل كتابت با دستنوشت مجلسى فاصله داشته و حاوى چه اندازه تغيير و حذف بوده، مبناى يك چاپ سنگى قرار گرفته است كه خود نيز خالى از تغييرهاى تازه نيست. با ظهور چاپ حروفى در ايران، نسخه يا نسخه هايى حروف چينى شده و حاوى تغييرات جديد از اين چاپ سنگى، پديد آمده است. از اين پس، هر نسخه از روى نسخه قبلى حروفچينى مىشود و حذفها و تغييرهاى تازه در آن پديد مىآيد. حتى در زمانى، يكى از ناشران عمدا در عينالحيات دست برده و برخى بخشهاى آن را به گونهاى ناشيانه و ناكارآمد تغيير داده و زبان آن را به گمان خود سادهتر كرده است. به همين خاطر است كه صرف نظر از فاصله متنهاى فعلى با متن اصلى عينالحيات، در مطالعه برخى بخشهاى اين كتاب در نسخههاى رايج، به بخشهايى نامفهوم يا ناقص برمىخوريم كه گاه كاملا خلاف مقصود را مىرسانند يا حتى گاه به صورتى مضحك جلوه مىكنند.
يك بررسى آمارى در مقايسه متون بازارى عينالحيات با متن اصلى و متن تصحيح شده آن به روش علمى، نشان مىدهد كه حدود هفت هزار كلمه اختلاف ميان اصل كتاب و آنچه به مردم عرضه مىشود وجود دارد.
حتى در بررسى يكى از نسخهها كه مدعى مقابله بخشى از كتاب با دستخط مجلسى بود، مشاهده شد كه در همين بخش نيز كار به صورتى ناقص انجام يافته است.
اينها بود كه ما را ناگريز به تصحيح علمى عينالحيات كشاند؛ كارى وقتگير، پرزحمت، پرهزينه و انديشهبر كه نيازمند فعاليتى گروهى و سازمان يافته است.
در هر حال تصحيح حاضر براساس بخشى از دستخط مجلسى از اين كتاب و نيز 5 نسخه خطى ديگر از كهنترين نسخههاى موجود عينالحيات، به روش گزينش ضبط اكثر و اقدم نسخهها فراهم آمده و بجز در چند كلمه كه ترديد بود و به آن اشاره شده است، با متن اصلى مؤلف تفاوتى ندارد.
تفصيل روش تصحيح اين كتاب در گفتار دوم از سخن مصحح با عنوان روش تصحيح علمى آمده است و ضمن نقد روشهاى ديگر، به اثبات اين روش مىپردازد.
