موارد مورد سؤال در قيامت

موارد مورد سؤال در قيامت
معاد در قرآن - 35
اول: اصول عقايد: نخستين و مهم‏ترين چيزى كه مورد حساب قرار مى ‏گيرد اصول عقايد است. عقائد از جهات مختلف مورد سنجش و بررسى قرار مى ‏گيرند: آيا همه را باور داشته يا برخى از آنها مورد شك يا انكار بوده است؟ آيا كاملاً صحيح و خالص بوده ‏اند يا به خرافاتى آلوده بوده ‏اند؟ آيا در باطن ذات او نفوذ كرده و به مرتبه ايمان و يقين قلبى رسيده يا اين كه از حد كلمات زبانى و مفاهيم ذهنى تجاوز نكرده است؟ اين قبيل امور در كمال و نورانيت نفسانى و درجات اخروى انسان‏ها تأثير دارند و در قيامت و به هنگام حساب بايد روشن شوند.
دوم: نعمت‏ها: نعمت‏هايى كه خداى متعال به بندگانش عطا كرده تا سرمايه اوليه تجارت دنيوى و وسيله ‏اى براى تحصيل زاد و توشه سعادت اخروى او باشد. در قيامت و به هنگام حساب در رابطه با همين نعمت‏هاى گرانقدر سؤال خواهد شد. دنيا واقعاً مزرعه آخرت و محل تجارت بندگان است.
رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «دنيا مزرعه آخرت است.» (1)
اميرالمؤمنين عليه‏السلام فرمود: «دنيا براى اولياى خدا تجارت‏خانه است، رحمت خدا را در آن كسب مى ‏كنند، و بهشت را سود مى ‏برند.» (1)
1. ابن أبيالجمهور احسائى، عوالى اللآلى: قال رسول‏اللّه صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله : «الدنيا مزرعة الآخرة».
نعمت‏هاى گران‏قدر الهى بسيار گسترده و زيادند كه در برخى احاديث به نمونه ‏هايى از آن كه در قيامت در رابطه با آنها سئوال مى ‏شود اشاره شده است.
رسول خدا صلى ‏الله‏ عليه ‏و‏آله فرمود: «در قيامت بنده خدا قدم از قدم بر نمى ‏دارد جز اين كه در باره چند چيز مورد سئوال قرار خواهد گرفت: از عمرش كه در چه راهى صرف و به پايان رسيده است. و از جوانى ‏اش كه چگونه آن را فرسوده كرده و از مالش كه از چه راهى كسب و در كجا به مصرف رسانيده است، و از محبت و دوستى با ما اهل بيت.» (2)
ايشان صلى‏ الله‏ عليه ‏و‏آله در حديث ديگرى فرمود: «براى بنده خدا در قيامت در برابر هر روزى بيست و چهار خزينه باز مى ‏شود به تعداد ساعت‏هاى شبانه روز، وقتى خزينه ‏اى را مشاهده مى‏ كند كه پر از نور و سرور است آن چنان شاد مى‏شود كه اگر شادى او را در ميان دوزخيان تقسيم كنند عذاب‏هاى دوزخ را فراموش خواهند كرد. آن خزينه مربوط به ساعتى است كه پروردگارش را در آن عبادت كرده است. آن گاه خزينه ديگرى را برايش مى‏گشايند كه تاريك و ترسناك است، از مشاهده آن، چنان به جزع و فرياد مى‏ افتد كه اگر آن را در ميان بهشتيان تقسيم كنند لذت‏ها و خوشى‏ هاى بهشتى را فراموش مى ‏كنند و آن ساعتى است كه در آن مرتكب معصيت شده است: سپس خزينه ديگرى را برايش مى ‏گشايند كه چيزى را در آن مشاهده نمى ‏كند و آن ساعتى است كه در خواب بوده يا به برخى كارهاى مباح دنيوى اشتغال داشته است، از مشاهده آن احساس زيان مى‏ كند و از فوت آن‏چه را كه مى‏ توانسته انجام دهد ولى كوتاهى كرده به گونه‏اى متأسف مى ‏شود كه قابل توصيف نيست. و به همين جهت روز قيامت به «يوم التغابن» ناميده شده است.» (1)
1. بحارالأنوار، ج70، ص100: قال أميرالمؤمنين عليه‏ السلام : «الدنيا متجر أولياءه اكتسبوا فيها الرحمة و ربحوا منه الجنّة».
2. همان، ج7، ص258: قال رسول ‏اللّه صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله : «لا تزول قدما عبد يوم القيامه حتى يسأل عن أربع: عن عمره فيما أفناه، و عن شبابه فيما أبلاه، و عن ماله من أين كسبه و فيما أنفقه، و عن حبّنا أهل البيت».
سوم: عبادات: واجبات و مستحبات، مانند نماز، روزه، حج، دعا، صدقات، و ديگر امور عبادى. امور عبادى در صورتى مورد قبول و ترفيع درجات واقع مى ‏شوند كه اولاً: طبق موازين شرع و همان گونه كه شارع فرموده انجام بگيرند و ثانياً: براى رضاى خدا و به قصد قربت انجام بگيرند. اگر به قصد ريا و خودنمايى يا سرگرمى و تفريح انجام بگيرند نه تنها ثواب ندارند بلكه گناه و نوعى شرك محسوب خواهند شد.
امام صادق عليه‏السلام فرمود: «هر عمل ريايى شرك است. هر كس عملى را براى غير خدا انجام دهد ثواب خود را نيز بايد از مردم دريافت كند، و هر كس براى خدا عملى را انجام دهد پاداش او بر عهده خداست.» (2)
على بن سالم مى ‏گويد: از امام صادق عليه‏السلام شنيدم كه فرمود: «خداى متعال فرموده: من بهترين شريك هستم، هر كس غير از مرا در عمل خود شريك نمايد عمل او را قبول نخواهم كرد، من عملى را قبول مى ‏كنم كه خالص براى من باشد.» (1)
1. همان، ص273.
2. كافى، ج2، ص293: قال أبوعبداللّه عليه‏السلام : «كلّ رياء شرك، إنّه من عمل للناس كان ثوابه على الناس و من عمل لِلّه كان ثوابه على اللّه».
چه بسا افرادى كه سال‏ها عبادت كرده و بدان‏ها شادمان بوده و خود را بهشتى مى‏ پنداشته، ديگران نيز در باره‏اش همين تصور را داشته‏ اند ولى چون در واقع براى غير خدا بوده در قيامت و بعد از حساب پاداش نيكى دريافت نخواهد كرد. نعوذبالله.
چهارم: صدقات جاريه: خيرات و كارهاى مفيدى كه نياز به صرف اموال دارد، مانند: حج، عمره، زيارت، احداث مسجد، بيمارستان، درمان‏گاه، مدرسه، دانشگاه و ديگر كارهاى خير و ماندنى كه صدقات جاريه ناميده مى‏ شوند. اين قبيل كارها بسيار ارزش‏مند هستند، ولى مشروط به دو شرط: شرط اول اين كه با قصد قربت انجام بگيرند، نه براى شهرت و خودنمايى و كسب موقعيت اجتماعى، چنان كه قبلاً بدان اشاره شد. شرط دوم اين كه اموال صرف شده حلال باشد، و گرنه در قيامت براى او سودى نخواهد داشت.
حضرت صادق عليه ‏السلام فرمود: «اگر انسان از راه‏هاى حرام اموالى را به دست آورد و با آنها به حج برود، هنگامى كه به قصد احرام تلبيه مى ‏گويد، از جانب خدا به او گفته مى‏ شود: لا لبيك و لا سعديك (نه تو را مى ‏پذيرم و نه خوش‏آمدى) و چنان چه هزينه‏هاى حج از راه حلال باشد، به هنگام تلبيه در جوابش گفته مى ‏شود: لبيك و سعديك (تو را مى ‏پذيرم و خوش ‏آمدى). (2)
1. همان، ص295: «عليّ بن سالم قال: سمعت أباعبداللّه عليه‏السلام يقول: «قال اللّه عزّوجلّ أنا خير شريك، من أشرك معي غيري في عمل عمله لم أقبله إلاّ ما كان لي خالصاً».
2. وسائل الشيعه، ج17، ص89 : عن أبيعبداللّه عليه‏السلام قال: إذا اكتسب الرجل مالاً من غير حلّه ثمّ حجّ فلبّى، نودي: لا لبّيك و لا سعديك، و إن كان من حلّه فلبّى نودي: لبّيك و سعديك».
پيامبر اكرم صلى ‏الله‏ عليه و‏آله فرمود: اگر انسان مال حرامى را كسب كند و از آن صدقه بدهد پاداشى دريافت نخواهد كرد، و اگر آن را در زندگى صرف كند برايش بركت ندارد، و اگر آن را براى ورثه بگذارد توشه‏ اى براى آتش دوزخ خواهد شد. (1)
چه بسا افرادى كه تأسيسات خيريه ‏اى داشته و از نيكوكاران به شمار رفته ‏اند، و بدين جهت شادمانند و خود را مستحق ثواب‏هاى كلان مى ‏دانند، ولى چون از اموال حرام صرف شده در قيامت پاداش نيك نخواهند داشت. اين واقعيت‏ ها بعد از حساب قيامت روشن خواهد شد.

منبع : معاد در قرآن
نویسنده : آیت الله امینی

توسط RSS یا ایمیل مطالب جدید را دریافت کنید. ایمیل:

 

اضافه کردن نظر


کد امنیتی
تازه کردن